Aaiún Nin i „Pęknięte połówki mlecznego słońca”

(fot. Willa Decjusza 2021)

Aaiún Nin – urodzona w Angoli poetka – w 2021 roku została jedną ze stypendystek Miasta Kraków w ramach programu ICORN. 

Aaiún Nin pisze po angielsku, portugalsku i francusku. Jej poezja czerpie z doświadczenia dzieciństwa i młodości spędzonych w tradycyjnej społeczności patriarchalnej i silnie zakorzeniona jest w kontekście postkolonialnej historii Afryki. W wierszach artystka często odwołuje się do sytuacji panującej w Angoli, m.in. poruszając problemy przemocy seksualnej wobec kobiet, fundamentalizmu religijnego, nierówności społecznych i rasizmu. Mieszkając w Kopenhadze, w swoich wypowiedziach Aaiún Nin podnosiła również kwestie dyskryminacji prawnej migrantów oraz systematycznej przemocy policyjnej w Skandynawii, a w kontekście ruchu Black Lives Matter wypowiadała się w obronie praw czarnoskórych. Jej artykuły i wiersze ukazały się m.in. w czasopismach „Friktion Magasin”, „Kritiker” i „Klimaaksjonen” (Kampania Klimatyczna Pisarzy Norweskich – NWCC).

Choć w Angoli prawo kryminalizujące homoseksualizm zostało zniesione, a nowa ustawa przeciwdziałać ma dyskryminacji i mowie nienawiści, w rzeczywistości głęboko zakorzeniona w tradycyjnej moralności homofobia nie zniknęła. Osoby LGBT+ narażone są na ostracyzm społeczny, prześladowania i stygmatyzację; muszą także mierzyć się utrudnieniami na rynku pracy, nierównym dostępem do opieki zdrowotnej, edukacji czy nieruchomości. Małżeństwa osób tej samej płci nie są legalne, a orientacja seksualna jest tematem tabu, w dużej mierze z uwagi na silną pozycję kościoła katolickiego i jego wpływ na kształtowanie się obowiązujących norm moralnych. Wszystko to sprawia, że osoby nieheteroseksualne są częstym celem ataków na tle homofobicznym; padają ofiarą pobić, gwałtu i brutalności ze strony policji.

Dla Aaiún Nin, która otwarcie eksploruje wątek tożsamości homoseksualnej w swojej poezji, powrót do kraju wiąże się więc z dużym ryzykiem. Po czterech latach spędzonych w Kopenhadze, stypendium ICORN umożliwił jej na kolejne dwa lata zatrzymać się w Polsce.

Oprócz tego, lipcowe wydanie magazynu Zupełnie Inny Świat poświęcone jest właśnie Angoli. Znajdziecie w nim ciekawe teksty m.in. Wojciecha Charchalisa, czy Jakuba Jankowskiego. Polecamy!

W debiutanckim tomie Aaiún Nin mierzy się ze wspomnieniem dzieciństwa i młodości spędzonych w Angoli oraz z doświadczeniem migracji do Europy, którym towarzyszy odkrywanie nieheteronormatywnej tożsamości seksualnej. „Pęknięte połówki mlecznego słońca” to jednak nie egzotyczna widokówka z ciepłych krajów. To wstrząsający obraz realiów postkolonialnej Afryki i bezlitośnie szczery manifest niezgody. Aaiún Nin śledzi konsekwencje patriarchalnego porządku współczesnej Angoli, podejmując wątki przemocy seksualnej wobec kobiet, fundamentalizmu religijnego i nierówności społecznych, a także dokonuje druzgocącej krytyki polityki antyimigranckiej krajów Zachodu, demaskując rasizm i zakłamanie sytych społeczeństw pierwszego świata.

Najlepszą metaforą zaniedbanego oblicza afrykańskich miast, służącego tym wierszom za tło, oraz poruszanej przez nie problematyki, jest obraz autorki znajdujący się na okładce – inspirowany zniszczonymi elewacjami kolonialnych budynków Luandy i przywodzący na myśl granice kontynentów i państw, które powstrzymują dziś rzesze ludzi szukających schronienia.
Efektem tych poszukiwań jest książka niezwykle osobista, a jednocześnie świadoma szerokiego kontekstu geopolitycznego; dojmująco szczera i nieprzebierająca w środkach. Choć zawarte w niej diagnozy są przygnębiające, nie poprzestaje ona jednak na rozpaczy, lecz pośród niesprawiedliwości i cierpienia odnajduje nadzieję i radość, która w tym ponurym czasie płynie z budowania i podtrzymywania więzi międzyludzkich oraz z pielęgnowania pamięci o swoich korzeniach.

Tom w przekładzie Pawła Łyżwińskiego i Adama Partyki (redakcja: Marta Eloy Cichocka) miał premierę w czerwcu 2022 roku i wydany został przez LOKATOR MEDIA.