W lipcu br. nakładem wydawnictwa Ossolineum na polskim rynku ukaże się książka Mgławica Pessoa. Literatura portugalska od romantyzmu do współczesności Ewy Łukaszyk.
Kraj słoneczny, gościnny i malowniczy – taki obraz Portugalii wyłania się z kart albumów, przewodników turystycznych i reklam biur podróży. Tymczasem literatura portugalska, powiada Ewa Łukaszyk, nie przyjmuje tego obrazu do wiadomości: to twórczość gorzka, surowa, często gwałtowna, zmagająca się z ciasnotą, brakiem i pustką po dawnej chwale. Wszystko to sprawia, że można ją czytać w kategoriach „stylu późnego” Edwarda W. Saida – stylu, w którym oznaki schyłku i wyczerpania łącza się z przewrotnością. Mgławica Pessoa jest nie tylko przewodnikiem po literaturze portugalskiej XIX, XX i XXI wieku, lecz również – na tyle, na ile to możliwe – kluczem do zrozumienia Portugalii i jej problemów. Nie zawsze są one wyłącznie lokalne. Ilustrują zagadnienia szersze, aktualne także w odniesieniu do Europy mniejszej, peryferyjnej, nieskutecznej i niewydolnej. Uwikłanie w konteksty kolonialny i postkolonialny zmusza ponadto do przekroczenia europejskich granic. Książka Łukaszyk jest wyjątkowym, niemal antropologicznym spojrzeniem na kulturę, historię i współczesne problemy Portugalii. Na przykładzie literatury autorka tworzy wizerunek kraju, jakiego nie znamy. Kraju Pessoi i Saramago, Camõesa i Breyner…
Ewa Łukaszyk
Literaturoznawczyni, teoretyczka i krytyczka kultury, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Zajmuje się przede wszystkim historią literatury portugalskiej i innych literatur luzofońskich, a także postkolonializmem i humanistyką transkulturową. Autorka ponad dwustu artykułów, szkiców i rozpraw naukowych oraz książek, m.in. Terytorium a świat. Wyobrażeniowe konfiguracje przestrzeni w literaturze portugalskiej od schyłku średniowiecza do współczesności (2003), Pokusa pustyni. Nomadyzm jako wyjście z kryzysu współczesności w pisarstwie José Saramago (2005) czy Imperium i nostalgia. „Styl późny” w kulturze portugalskiej (2015). Obecnie współpracuje z Uniwersytetem w Leiden. Poliglotka, podróżniczka i fotograf.
